tran hoang vu

Boxset Tây Sơn Thực Lục (Hộp 2 Tập)

TÂY SƠN THỰC LỤC - HÀNH TRÌNH LẤP ĐẦY MỘT KHOẢNG TRỐNG LỊCH SỬ

Hoàng triều do Nguyễn Nhạc dựng nên từ năm 1778 tồn tại được 16 năm tính đến năm 1793. Hoàng triều do Nguyễn Huệ dựng nên từ năm 1788 tồn tại được 14 năm, tính đến khi nó sụp đổ vào năm 1802. Từ năm 1778 khi Nguyễn Nhạc thay thế chúa Nguyễn cho đến khi đế Quang Toản bị bắt vào năm 1802, đó là 25 năm lịch sử.

Trong khoảng thời gian 25 năm đó, nhiều sự kiện chính trị, văn hóa, kinh tế, quân sự, ngoại giao đã xảy ra. Vận nước hưng suy, chiến cuộc thắng bại, nhân sự thăng trầm, cho đến mưa gió bão lụt, nóng lạnh, tai dị, nhất nhất đều là lịch sử, cần được ghi chép lại để làm bài học cho đời sau, ngõ hầu có thể nhìn lại quá khứ mà ngẫm nghĩ tương lai. Thế mà việc ghi chép sử các hoàng triều Tây Sơn gần như đã không được tiến hành, hoặc nếu có cũng chỉ rất qua loa, tạo thành một lỗ hổng lớn trên những trang sử nước nhà.

Chính Đặng Xuân Bảng - một vị quan nhà Nguyễn và đồng thời là một nhà sử học Việt Nam - cũng đã công nhận thiếu sót ấy. Ông nói: “Triều đại Tây Sơn (...) bên trong dẹp yên giặc cướp, bên ngoài đuổi đánh quân Thanh, làm cho non sông Hồng Lạc vững vàng như cũ. Huống chi, bấy giờ nhà Lê đã mất, triều ta chưa lên. Sự truyền nối các triều Đinh, Lý, Trần, Lê đối với đất Bắc Kỳ trong 18 năm ấy, không thuộc Tây Sơn thì còn thuộc về ai nữa?”

Tây Sơn thực lục ra đời với tham vọng góp phần lấp phần nào lỗ hổng lịch sử đó. Tác giả Trần Hoàng Vũ đã dành nhiều năm nghiên cứu, đối chiếu, kiểm chứng vô số tư liệu lịch sử đa dạng, từ văn kiện ngoại giao, văn thơ của các nhân vật lịch sử, sử liệu của các triều đại khác, đến thư từ, hồi ký của người châu Âu... để tái hiện một cách trung thực và khách quan nhất bức tranh lịch sử về thời đại Tây Sơn.

Tây Sơn thực lục được biên soạn với tâm thế đứng trên lập trường Tây Sơn để soi chiếu hành vi của các triều đại khác - tương tự như cách mà Trịnh, Lê, Nguyễn, Thanh, Xiêm đã làm đối với Tây Sơn. Các sự kiện được ghi chép theo trình tự thời gian. Bố cục chia làm hai tập: Tập 1 bao quát các sự kiện từ khi Nguyễn Nhạc nổi lên ở ấp Tây Sơn đến khi Quang Trung xưng đế; tập 2 là từ Quang Trung năm thứ hai đến khi Quang Toản bị phế. Lời văn trong sách bao gồm hai phần: chính văn và chú văn. Những vấn đề gây tranh cãi, những dị thuyết, những thông tin lịch sử liên quan nhưng không tiện đưa vào phần chính văn đều được để xuống phần chú văn. Tinh thần chủ đạo của cuốn sách này là “thuật nhi bất tác” - tôn trọng tư liệu gốc đến hết mức có thể.

Tây Sơn thực lục không chỉ là một công trình nghiên cứu lịch sử giá trị, mà còn là một câu chuyện hấp dẫn về những con người đã làm nên lịch sử. Tác giả Trần Hoàng Vũ đã thành công trong việc tái hiện một cách sống động các sự kiện lịch sử quan trọng, cũng như chân dung những nhân vật lịch sử như Nguyễn Huệ, Nguyễn Nhạc, Bùi Thị Xuân, Ngô Thì Nhậm... cùng những đóng góp của họ cho sự nghiệp thống nhất và bảo vệ đất nước.

Với lối viết khách quan, trung thực, không né tránh những góc khuất của lịch sử, Tây Sơn thực lục sẽ mang đến cho độc giả một cái nhìn đa chiều và toàn diện về triều đại Tây Sơn. Nó sẽ không chỉ là tài liệu tham khảo không thể thiếu cho những ai quan tâm đến lịch sử Việt Nam thời kỳ Tây Sơn, mà còn là một nguồn cảm hứng lớn lao về lòng yêu nước, tinh thần đấu tranh bất khuất và khát vọng tự do của dân tộc Việt Nam.

Tây Sơn thực lục hứa hẹn sẽ là bộ sử tổng hợp đầy đủ nhất về triều đại Tây Sơn từ trước đến nay. Một đóng góp quan trọng cho việc nghiên cứu và phổ biến lịch sử Việt Nam. Tri Thức Trẻ Books xin trân trọng giới thiệu đến độc giả.

VÀI NÉT VỀ TÁC GIẢ:

Trần Hoàng Vũ (sinh ngày 07-01-1988), là một Cử nhân lịch sử, hội viên Hội Khoa học Lịch sử An Giang. Anh có nhiều sách đã được xuất bản:

- Thoại Ngọc hầu qua những tài liệu mới, Nxb. Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2017, 2018

- Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh từ danh tướng đến tôn thần, Nxb. Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2019

- Mật bổn - Những bí ẩn lịch sử Việt Nam cổ trung đại, Nxb. Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2021, 2023

- Trần Hoàng Vũ, Hà Tấn Tài, Mạc thị gia phả: Họ Mạc với vùng đất Hà Tiên, Nxb. Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh, 2024

Phan Yên Thành Binh Biến Ký - Toàn Cảnh Cuộc Nổi Dậy Của Lê Văn Khôi

“Các lực lượng tham gia nổi dậy chủ yếu là quan lại cấp thấp cũ của Gia Định Thành dưới quyền Tả quân Lê Văn Duyệt, lực lượng lính cựu tù phạm có gốc Bắc Kỳ (các đội Hồi lương, Bắc thuận, An thuận, Thanh thuận và những người từ những đội đó bỏ trốn), các tù phạm, người theo đạo Công giáo, người Hoa, một bộ phận người dân tộc thiểu số. Đó là những nhóm xã hội chịu tổn thương ở những mức độ khác nhau khi Gia Định Thành bị giải thể, chính sách bảo trợ của Tả quân Lê Văn Duyệt đối với họ bị thủ tiêu và những chính sách mới bất lợi cho họ được vua Minh Mạng áp đặt. Điều này lý giải vì sao càng ra xa Sài Gòn thì sự ủng hộ dành cho quân nổi dậy càng yếu. Trong suốt thời gian dài bị vây hãm, không có cuộc nổi dậy nào diễn ra ở Nam Kỳ nhằm “hưởng ứng” quân nổi dậy trong thành Bát Quái. Nó cũng lý giải những mức độ ủng hộ khác nhau giữa các nhóm đối với sự nghiệp của quân nổi dậy. Có thể thấy rằng, quân nổi dậy là một tập hợp rời rạc và lỏng lẻo của các nhóm yếu thế có cùng chung kẻ địch là vua Minh Mạng”.

Trích nội dung sách Phan Yên thành binh biến ký

Mạc Thị Gia Phả

Sách chia thành ba phần:

- Phần thứ nhất là bản dịch văn bản HÀ TIÊN TRẤN HIỆP TRẤN MẠC THỊ GIA PHẢ của Vũ Thế Dinh. Sách giới thiệu văn bản MẠC THỊ GIA PHẢ do Mạc Thanh Can lưu giữ.

- Phần thứ hai là phần phụ khảo về lịch sử họ Mạc với vùng đất Hà Tiên, nhằm trình bày những tư liệu, quan điểm và hiểu biết của chúng tôi về chủ đề này, ngõ hầu làm rõ hơn các vấn đề lịch sử về dòng họ Mạc và những hoạt động của họ từ cuối thế kỷ XVII đến đầu thế kỷ XX.

- Phần thứ ba là phần phụ khảo về gia phả họ Mạc. Qua đó chúng ta có dịp thấy lại lịch sử thăng trầm của dân tộc, bởi gia sử chính là hình bóng của quốc sử được thu nhỏ lại, vận mệnh của mỗi gia tộc đều gắn chặt với vận mệnh nước non.

Thoại ngọc hầu là bậc danh tướng đa tài trong lịch sử nước ta. về binh nghiệp, ông là bậc “công thần vọng các” đã từng theo phò nguyễn Ánh từ những ngày còn bôn tẩu khắp nơi, giúp hoàng tôn Ánh khôi phục gia định, lấy đất nghệ An; từng trấn thủ và giữ yên vùng đất biên cương phía bắc trong những năm đầu khi vua gia Long mới làm chủ đất bắc hà; ba lần giữ chức bảo hộ cao miên “lo liệu sắp đặt việc ngoài biên” được vua minh mạng ngợi khen là đã “nói lên một cách rộng rãi cái uy đức của triều đình, củng cố được biên cảnh”. Ông còn là nhà ngoại giao tài ba, từng bảy lần đi sứ sang xiêm, ít nhất hai lần đi sứ sang Lào, thuyết phục vua xiêm và các bộ tộc Lào giúp nguyễn vương thoát khỏi tình thế nguy nan, tạo nên bước ngoặt trong quá trình bắc tiến. bên cạnh tài thao lược, ngoại giao, Thoại ngọc hầu còn là một nhà kinh tế có tầm nhìn xa trông rộng, ông đã góp công rất lớn trong sự nghiệp đào kênh vĩnh tế, kênh Thoại hà, chiêu dân lập ấp, biến châu đốc từ một vùng đất “cỏ hoang bát ngát” thành nơi dân cư tụ họp đông đúc “ruộng vườn bao quanh chân núi, hơi lam tuôn cuốn lẫn khói nấu cơm, chùa chiền trên chót hương tỏa mây lồng, thật không kém gì phong cảnh trung châu”. trong suốt cuộc đời mình, dấu chân Thoại ngọc hầu đã in trên khắp mọi miền đất nước, ở xứ cao miên, vạn tượng, xiêm La.

Năm 1972, cuốn sách biên khảo đầu tiên về Thoại ngọc hầu nhan đề Thoại Ngọc Hầu với công cuộc khai phá miền Hậu Giang của học giả nguyễn văn hầu đã ra mắt bạn đọc với lời bình của nhà nghiên cứu bửu Kế: “Sự phong phú của sách khiến không còn ai có thể viết về vấn đề nầy làm gì nữa”. Lời bình ấy đã nói lên tâm huyết, nỗ lực và thành công rất lớn của học giả nguyễn văn hầu trong quá trình sưu tầm tài liệu để viết nên cuốn biên khảo này. nhưng lời nhận xét ấy không có nghĩa là tất cả những gì về Thoại ngọc hầu đã trở nên sáng tỏ, chính xác hoàn toàn, bởi lẽ khoa học là hành trình khám phá không ngừng.

Hơn bốn mươi năm sau, nhà nghiên cứu trẻ trần hoàng vũ giới thiệu đến bạn đọc cuốn biên khảo thứ hai về Thoại ngọc hầu với tựa đề Thoại Ngọc Hầu qua những tài liệu mới. để viết nên cuốn sách này, tác giả đã dồn nhiều tâm sức sưu tầm những tài liệu mới nằm rải rác khắp nơi, trong biên niên sử hoàng gia xiêm, cao miên, trong các công trình du khảo của người phương tây, và các bài văn bia liên quan đến Thoại ngọc hầu ở khắp trong nam ngoài bắc,... Kế thừa những thành tựu nghiên cứu trong những năm gần đây, cộng với nguồn tài liệu mới sưu tầm được, tác giả đã đính chính và bổ sung nhiều thông tin quan trọng về cuộc đời và sự nghiệp của Thoại ngọc hầu trong cuốn biên khảo công phu và hấp dẫn này.

Trân trọng những nỗ lực và tâm huyết của nhà nghiên cứu trẻ trần hoàng vũ, nhà xuất bản tổng hợp Thành phố hồ chí minh giới thiệu đến bạn đọc cuốn sách Thoại Ngọc Hầu qua những tài liệu mới. chúng tôi hy vọng rằng cuốn sách đầu tay của tác giả sẽ được bạn đọc xa gần đón nhận và đóng góp nhiều ý kiến quý báu để những hiểu biết của chúng ta về lịch sử dân tộc ngày một đầy đặn và chính xác hơn.

NHÀ XUẤT BẢN TỔNG HỢP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH