nguyen dinh dau

Cố Cả Léopold Cadière - Từ Việt Nam Học Đến Việt Nam Hóa

Có nhiều người Pháp là nhà khai sáng mà tên tuổi của họ còn mãi với thời gian. Đó là Alexandre de Rhodes, một nhà truyền giáo dòng Tên đã góp phần quan trọng vào việc hình thành chữ quốc ngữ Việt Nam hiện đại. Đó là bác sĩ Yersin, người sáng lập Viện Pasteur Nha Trang và tìm ra cao nguyên Langbiang (Đà Lạt). Léopold Cadière cũng là con người kiệt xuất như vậy. Linh mục đã trở thành “người Việt Nam” từ trẻ và dành cả đời mình nghiên cứu văn hóa Việt, để lại cho đời sau nhiều công trình có giá trị. Tác phẩm của ông bao hàm các lĩnh vực về sử học, dân tộc học, địa lý, ngôn ngữ, khảo cổ, kiến trúc, mỹ thuật truyền thống của Đàng Trong và của Huế xưa.

Léopold Cadière sinh năm 1863, đến Việt Nam năm 1892, lúc mới 23 tuổi, làm việc tại giáo phận Huế. Ông là Hội viên danh dự của Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp. Giải thích lý do không chịu “hồi hương” về Pháp, ông nói: “Cả đời tôi, tôi đã dâng cho xứ sở này. Xin cho tôi được ở lại và chết ở đây!”. Ông tạ thế ngày 06/7/1955 và được an táng tại Nghĩa trang Đại Chủng viện Huế ở thành phố Huế như ước nguyện, thọ 86 tuổi.

Vào tháng 9/2010, nhân Hội thảo về “Thân thế và sự nghiệp” của Léopold Cadière ở Huế. Ban Tổ chức đã mời nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu viết tham luận về “Đóng góp của Léopold Cadière cho Tạp chí Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp và cho Tạp chí Đô thành Hiếu cổ. Sau đó, ông đã miệt mài tìm tài liệu, để biên soạn tác phẩm Cố Cả Cadière: Từ Việt Nam học đến Việt Nam hóa.

Cố Cả Cadière: Từ Việt Nam học đến Việt Nam hóa sẽ giúp độc giả hiểu thêm về con người và tác phẩm của Léopold Cadière, mà giá trị của nó thể hiện qua việc nhiều đề tài nghiên cứu về văn hóa triều Nguyễn, văn hóa dân gian Huế đều chọn làm tài liệu tham khảo.

Hỏi Và Đáp Về Địa Lý Sài Gòn Gia Định

Sài Gòn-Thành phố Hồ Chí Minh là một thành phố trẻ với hơn 300 năm hình thành và phát triển, thành phố có nhiều công trình kiến trúc, di tích phong phú. Với vị trí địa lý thuận lợi, Sài Gòn được mệnh danh là “Hòn ngọc Viễn Đông”, là trung tâm kinh tế và nơi hội tụ của nhiều dân tộc có tín ngưỡng, sắc thái văn hóa riêng, góp phần tạo nên một nền văn hóa đa dạng. Đặc trưng văn hóa của vùng đất này là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống Việt Nam với nét văn hóa Đông-Tây, góp phần hình thành lối sống, tính cách con người Sài Gòn vừa chất phác, giản dị vừa phóng khoáng... Văn hóa truyền thống phải tìm được những hình thức tồn tại mới, mặt khác, việc cung cấp thông tin về lịch sử, địa lý xưa cũng là cách giúp chúng ta hiểu thêm về thành phố, từ đó có ứng xử đúng đắn và hữu hiệu hơn.

Nhằm mục đích này, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu biên soạn tác phẩm Hỏi và đáp về địa lý Sài Gòn-Gia Định, bằng hình thức các câu hỏi và đáp giới thiệu tổng quan về địa lý tự nhiên, địa lý kinh tế, địa lý lịch sử chính trị - hành chính - kinh tế - xã hội và địa lý lịch sử - nhân văn của địa bàn thành phố từ thế kỷ XVII đến năm 1975.

Tạp Ghi Việt Sử Địa - Tập 1

TẠP GHI VIỆT SỬ ĐỊA tập hợp và giới thiệu những bài tạp ghi của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu được viết từ cách đây 40 năm về nhiều lĩnh vực: địa lý, lịch sử, văn hoá, nghệ thuật...

Chế Độ Công Điền Công Thổ Trong Lịch Sử Khẩn Hoang Lập Ấp Ở Nam Kỳ Lục Tỉnh

"Chế độ công điền, công thổ trong lịch sử khẩn hoang Nam kỳ Lục tỉnh" của học giả Nguyễn Đình Đầu là công trình nghiên cứu quá trình khẩn hoang lập ấp và chế độ công điền công thổ của Nam kỳ Lục tỉnh từ cuối thế kỷ XVI khi lưu dân người Việt bắt đầu công cuộc khai phá vùng đất này, cho đến khi Thực dân Pháp xâm chiếm vào năm 1860.

Tác giả đã sử dụng nhiều nguồn tư liệu trong quá trình nghiên cứu: tư liệu trong thư tịch Hán Nôm, tư liệu khảo sát của người Pháp khi mới chiếm Nam kỳ.

Gia Định Phong Cảnh Vịnh

Khi nhắc đến những áng văn thơ cổ về Sài Gòn - Gia Định, người ta không quên ba bài phú rất nổi tiếng: Cổ Gia Định phong cảnh vịnh, Gia Định thất thủ vịnh, Kim Gia Định phong cảnh vịnh.

Cụ Trương Vĩnh Ký chép ra chữ Quốc ngữ và dẫn giải ba bài vịnh này vào năm 1882.

Trong ba bài thì "Gia Định thất thủ vịnh" không rõ tác giả là ai. Hai bài kia (Cổ Gia Định phong cảnh vịnh, Kim Gia Định phong cảnh vịnh) thì cụ Trương Vĩnh Ký cho rằng của Ngô Nhơn Tịnh, tuy sau này có người đặt giả thuyết rằng thuộc về tác giả khác.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu có viết lời giới thiệu và chú thích một số điểm trong ba bài phú nói trên trong lần tái bản kỷ niệm Sài Gòn ba trăm năm (1997).

Năm nay (2023) chúng ta lại in tái bản để nhắc nhớ về Gia Định - Sài Gòn xưa, để thấy miền Nam đã thay đổi rất nhiều, căn cứ trên cái nền là những di sản vật chất và tinh thần của vùng đất này. Chúng ta càng trân trọng tinh thần vươn lên phát triển của cộng đồng, của dân tộc Việt nam.

Lược Sử Sài Gòn Từ Thế Kỷ XVII Đến Khi Pháp Xâm Chiếm (1859)

"Lược sử Sài Gòn từ thế kỷ XVII đến khi Pháp xâm chiếm (1859)" của nhà sử học Nguyễn Đình Đầu, là công trình nghiên cứu công phu về lịch sử thành phố này kể từ lúc còn là vùng đất hoang sơ cho đến khi những lưu dân Việt đầu tiên từ miền ngoài vào sinh sống, chung đụng với các tộc người khác, kể từ đó, qua bao thăng trầm chính trị, sự giao thương với nước ngoài với tư cách là cửa ngõ quan trọng của cả một vùng trù phú, Sài Gòn  trở nên  trung tâm đô hội rực rỡ,  liên tục phát triển cho dù có phen bị chính sách của triều đình nhà Nguyễn làm cho lu mờ chỉ vì nó không phải đất kinh kỳ. Không chỉ có các sự kiện lịch sử hấp dẫn, cuốn sách còn chứa đựng những thông tin thú vị về sự giao thoa văn hóa giữa các tộc người, về cách mà Sài Gòn vững vàng phát triển khi đứng giữa các thế lực đối nghịch, kể cả âm mưu thôn tính của ngoại bang.

Từ một người sưu tầm bản đồ cổ và đam mê bộ môn lịch sử- địa lý, qua các bài báo và công trình nghiên cứu đầy tâm huyết, ông Nguyễn Đình Đầu đã trở thành một học giả có uy tín không chỉ trong nước mà còn được quốc tế công nhận và ủng hộ. Về phương diện là một công dân Việt Nam, ông có may mắn được chứng kiến gần như toàn bộ những thời khắc quan trọng nhất của lịch sử dân tộc trong thế kỷ 20. Tác phẩm của Nguyễn Đình Đầu giờ đây trở thành những tài liệu quan trọng để có thể đối chiếu, tham khảo và thật sự hữu ích với mọi người. Điểm nhấn đặc sắc trong tác phẩm “Tạp ghi Việt Sử Địa” (tập 3) là những bài viết, phân tích rất khoa học về địa danh Sài Gòn và loạt bài về chủ quyền của Việt Nam trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Hoặc bài viết về xuất xứ của địa danh Cochinchina mà rất nhiều người Việt cũng như người nước ngoài vẫn còn mơ hồ và nhẫm lẫn tai hại.

Nếu đứng ở góc nhìn trân trọng những sử liệu, trân trọng sự tâm huyết, lòng trung thực, tư duy khoa học và hơn thế nữa là lòng yêu nước của tác giả thì ta càng trân trọng công lao của cụ Nguyễn Đình Đầu, cũng như quyển Tạp ghi Việt Sử Địa (tập 3) -  là tập hợp những bài viết của cụ đã được đăng trên các báo và tạp chí trong hơn bốn mươi năm qua.

Tạp Ghi Việt Sử Địa - Tập 2

Tập hợp và giới thiệu những bài tạp ghi của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu được viết từ cách đây 40 năm về nhiều lĩnh vực: địa lý, lịch sử, văn hoá, nghệ thuật...