Những ngày này, chúng ta tích cực làm việc để tiếp tục guồng quay của cuộc sống. Thời của Đức Phật cũng có dịch bệnh lớn gây cho nhân loại nhiều đau khổ khiến người đã có hành động trợ giúp. Dịch Covid-19 đã tạm lắng, mỗi người đều có những trải nghiệm riêng và thêm thấu hiểu cuộc đời.
Đi ngược dòng thời gian, những chuyến rời khỏi cung vàng điện ngọc đã giúp chàng thanh niên - tuổi trẻ của Đức Phật gợn lên những câu hỏi lớn về nỗi khổ của con người. Đi tìm lời giải đáp cho chúng, thôi thúc thái tử dấn thân vào một hành trình mà người đã bắt đầu trong vô lượng kiếp trước đó. Cuộc đời - cõi phù du với Đức Phật trước khi người trở thành bậc giác ngộ hay với mỗi chúng ta đều đúng bản chất như vậy, thật khó nắm bắt dù là một thành kiếp hay hoại kiếp.
Trong hạn định ngày tháng trước khi Đức Phật nhập Niết bàn, người vẫn giẫm đôi chân trần trên nền đất thế gian sau quyết định nhẹ nhàng trút bỏ cung vàng điện ngọc. Có lúc trên đường khất thực người nói không với một tha nhân (Bà La Môn K...) chỉ chịu dâng cúng khi được giảng ngài đã “cày và bừa” như thế nào: “Lòng tin là hạt giống/ Khổ hạnh là cơn mưa/ Trí tuệ đối với Ta/ Là ách và lưỡi cày.”; tha nhân ấy đã thay đổi và quyết định dâng cháo và sữa đặc trong một cái bát đồng lớn nhưng tôn giả Gotama từ chối bởi “Ta không hưởng vật dụng/ Do tụng kệ đem lại/ Đây không phải là Pháp...”.
Mỗi chúng ta thường tự tin vào cái mình có (sức khỏe, của cải, thân hữu...) và do đó chằng buộc tấm vải vô minh bịt mắt tâm trí như người Bà La Môn K... kia, hãy cứ nắm giữ nếu có thể nhưng lựa chọn he hé đôi mắt khỏi tấm vải tự cột ấy, biết đâu ta sẽ bước vào một hành trình mới, đón nhận hạnh phúc và tạo dựng thêm niềm vui, lòng yêu thương.
Đức Phật trên cõi phù du khởi đầu với Thích Phước An từ những ngày xa xưa, khi ông còn là một chú tiểu nương nhờ cửa Phật - ngôi chùa quê hẻo lánh với người trụ trì là sư chú của ông làm trụ trì. Ngôi chùa làng dưới chân núi ấy đã được khai lập từ đời ông Sơ của tác giả, vốn quyết định “âm thầm về lại làng xưa, một mình lặng lẽ vào sâu trong chân núi dựng thảo am để tu trì”. Đức Phật khi tại thế rất chú trọng đến sự tĩnh lặng, người tìm đến rừng cây, giác ngộ dưới cội cây và trong suốt thời gian thuyết Pháp, khai mở cho đồ đệ có duyên.
Ra đi từ tuổi trẻ để tìm thấy con đường giác ngộ và Đức Phật cùng giáo lý của ngài đã thổi sạch bụi bặm trong tầm nhìn, tuệ giác của bao người trẻ tuổi đồng thời như Lại Tra Hòa La, Phất Ca Sa Lợi hay chàng trai trẻ bình thường Thiện Sinh. Tất cả nói lên một điều, Đức Phật luôn bình đẳng trong giao tiếp với tha nhân, khi có duyên hội. Tuổi trẻ thường có dự phóng lớn và nếu biết tránh những cạm bẫy tham đắm, rời xa bốn loại bạn chỉ “xúi việc bài bạc”, “rong chơi không phải thời”, “xúi uống rượu”, “thân cận bạn ác” để đồng hành cùng những bạn lành “cùng chịu khổ vui”, “thương tưởng”, “khuyên điều lợi”, “giúp đỡ” thì có thể thành tựu trong kiếp đang sống. Bài Đức Phật với những người trẻ tuổi trong kinh A Hàm nhắc câu chuyện giữa Đức Phật và vua Câu Lao Bà, đôi dòng liên tưởng giữa Câu chuyện dòng sông của Hermann Hesse, nhận định tác giả của hình tượng Siddhartha đã đọc qua Trung A Hàm đã soi chiếu nhiều cho người trẻ khi lựa chọn lẽ sống cuộc đời.
Thích Phước An đã bắt đầu trang sách cho bạn đọc bằng mối liên hệ bằng hữu giữa ông và Bùi Giáng trong một ngày tháng xa lơ nào, mấy trang giấy nhắc lại hình ảnh “Cố quận” bùi ngùi cõi đời trôi nổi, phiêu bạt - “thế gian”. Rất nhiều người đã lý giải cõi đời và những thống khổ có thể nhìn thấy hoặc ẩn sâu trong suy tư nhưng có lẽ bước ngoặc lớn lao nằm ở quyết định của Đức Phật, “khi Phạm Thiên Sahampati thỉnh đến lần thứ ba thì Đức Phật mới dùng con mắt trí tuệ của mình quan sát thế gian” và ngài dùng hình ảnh so sánh con người với hoa sen, khác biệt nhiều nhưng vẫn luôn vươn lên dù “cùng ở dưới bùn” mà “vươn lên được rồi thì không hề dính bùn nhơ”.
Rabindranath Tagore - thi nhân đi tìm vô hạn trong vòng tay của bà mẹ cát bụi là tiêu đề bài viết tác giả nhắc đến một nhà thơ luôn muốn vươn đến “vô hạn ngay ở kiếp này”, bởi “vô hạn là vấn đề sống chết”. Trên hành trình với ngôn từ và thi ca ấy, Tagore đã thấy lề lối giáo dục tốt nhất còn giúp con người hòa nhập với vạn vật, bởi chính điều này nằm trong giáo pháp của Đức Phật, giúp con người thoát ra khỏi ràng buộc khổ đau.
Xuất gia từ rất sớm, tác giả Thích Phước An đã đi một đoạn dài trên “cõi phù du” với niềm say mê Phật pháp, lúc lững lờ như “đám mây trắng trên mái chùa xưa” trong tâm tưởng, hay một biểu tượng của thế giới tâm linh như rặng Hy Mã Lạp Sơn, đặt cạnh “con đường thôn dã của quê hương”. Hành trình ấy vẫn tiếp nối trên những trang sách Đức Phật trên cõi phù du - nhẹ nhàng hướng về bạn đọc.
Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam xin trân trọng giới thiệu!
Sinh năm 1949 tại Bình Định
Từng học tại Phật Học viện Trung phần Hải Đức.
Hiện đang tu tập tại chùa Hải Đức (đồi Trại Thủy, thành phố Nha Trang)
Đường về núi cũ chùa xưa (2018)
Hiu hắt quê hương bến cỏ hồng (2020)
