Đội Ngũ Hay Chỉ Là Nhóm Người?
Bạn có thực sự đang dẫn dắt một “đội ngũ”? Hay bạn chỉ đang tập hợp một nhóm người làm việc cạnh nhau?
Hàng ngày, hàng giờ, trong những văn phòng sang trọng hay xưởng sản xuất nhộn nhịp, đâu đâu cũng có các nhóm người đang cùng làm việc. Nhưng sự thật đáng lo ngại là: làm việc cùng nhau không đồng nghĩa với làm việc như một đội ngũ. Chúng ta dễ nhầm lẫn giữa việc mọi người ngồi chung một phòng, cùng trong một phòng ban, hay có cùng sếp – với việc họ thực sự phối hợp, hỗ trợ và cam kết vì một mục tiêu chung.
John C. Maxwell – người dành cả đời để nghiên cứu về nghệ thuật lãnh đạo – đã viết nên cuốn sách Đội Ngũ Hay Chỉ Là Nhóm Người? để cảnh báo một sai lầm phổ biến trong quản trị: cho rằng chỉ cần tuyển người giỏi, xây cấu trúc tốt, giao KPI rõ ràng là sẽ có một đội ngũ mạnh.
Không, ông nói thẳng: "Bạn có thể có đội ngũ trên sơ đồ tổ chức, nhưng thực tế bạn chỉ đang sở hữu một nhóm người đang đi theo quán tính. Họ không thực sự đồng hành, không thực sự hiểu nhau, và không cùng nhìn về một hướng."
Và nếu bạn không nhận ra điều đó sớm, tổ chức của bạn sẽ mãi chỉ là một tập hợp rời rạc – nơi người giỏi cũng dễ nản, người mới không gắn bó, và người lãnh đạo thì luôn thấy mình phải gồng gánh một mình.
Tác giả của những cuộc “chuyển hóa đội ngũ” khắp thế giới
John C. Maxwell không phải một cây viết lý thuyết. Ông là người đã bước chân vào hàng nghìn tổ chức – từ doanh nghiệp nhỏ, tập đoàn đa quốc gia, đến chính phủ và tổ chức phi lợi nhuận – để trực tiếp huấn luyện đội ngũ lãnh đạo và truyền cảm hứng chuyển hóa tổ chức từ gốc.
Maxwell hiểu rõ những vấn đề âm thầm nhưng vô cùng nguy hiểm trong một đội nhóm: nhân viên làm việc vì nghĩa vụ chứ không vì sứ mệnh; từng cá nhân theo đuổi mục tiêu riêng thay vì đóng góp cho mục tiêu chung; người giỏi rơi vào trạng thái “tự cô lập” vì không tìm được nhịp điệu phối hợp.
Chính từ kinh nghiệm thực tiễn đó, ông viết nên cuốn sách này như một bản hướng dẫn cụ thể – từng chương, từng phần, đều là lời giải cho câu hỏi lớn: Làm thế nào để biến một nhóm người làm việc rời rạc thành một đội ngũ đồng lòng và hiệu quả?
Nhóm người và đội ngũ khác nhau ở đâu? Và tại sao sự khác biệt đó lại quan trọng đến vậy?
Maxwell không viết chung chung. Ông phân tích rõ sự khác biệt mang tính sống còn giữa một nhóm người và một đội ngũ:
- Nhóm người làm việc cạnh nhau, nhưng không vì nhau. Mỗi người là một cá thể độc lập, tự xoay xở, chỉ quan tâm đến phần việc của mình. Khi có vấn đề xảy ra, họ né tránh, đổ lỗi, hoặc im lặng. Thành công hay thất bại đều là chuyện “của người khác”.
- Đội ngũ làm việc cùng nhau, vì nhau và vì một mục tiêu lớn hơn từng cá nhân. Họ hiểu rõ vai trò của mình trong bức tranh chung, biết cách phối hợp, chủ động hỗ trợ và cùng chịu trách nhiệm. Khi khó khăn đến, họ siết chặt hàng ngũ. Khi thành công, họ ăn mừng cùng nhau.
Maxwell không ngần ngại khẳng định: tổ chức chỉ thật sự vững mạnh khi nó chuyển từ nhóm người sang đội ngũ. Đây không phải một giai đoạn tự nhiên xảy ra theo thời gian, mà là một quá trình chủ động xây dựng – có chiến lược, có hướng dẫn, và có sự kiên trì từ người lãnh đạo.
Đội ngũ không tự hình thành – nó được xây dựng từ gốc rễ
Maxwell không đưa ra lời khuyên sáo rỗng. Ông chỉ ra từng yếu tố cấu thành một đội ngũ thực sự:
Trước hết là mục tiêu chung rõ ràng. Nhiều tổ chức nói về “tầm nhìn”, “giá trị” như khẩu hiệu. Nhưng Maxwell nhấn mạnh rằng, nếu không ai trong đội ngũ thực sự tin vào điều đó – thì mọi chiến lược đều vô nghĩa. Người lãnh đạo cần truyền đạt tầm nhìn bằng cách sống với nó, nhắc lại nó mỗi ngày, và biến nó thành kim chỉ nam cho mọi quyết định.
Tiếp theo là vai trò rõ ràng và gắn kết. Mỗi người cần biết không chỉ “mình làm gì” mà còn “vì sao điều mình làm quan trọng với phần còn lại của đội”. Khi hiểu rõ vị trí của mình trong hệ thống, con người sẽ chủ động hơn, có trách nhiệm hơn và sẵn sàng hỗ trợ người khác thay vì chỉ chăm chăm vào phần việc riêng.
Yếu tố then chốt tiếp theo là niềm tin. Không có sự tin tưởng – mọi quy trình đều trở nên hình thức. Maxwell cho rằng xây dựng niềm tin bắt đầu từ người lãnh đạo: bạn phải sống thật, nhất quán, biết lắng nghe, dám nhận sai, và luôn công bằng. Khi niềm tin lan tỏa, đội ngũ sẽ hình thành một liên kết bền chặt, không bị phá vỡ bởi áp lực hay bất đồng.
Và cuối cùng là văn hóa phối hợp. Một đội ngũ tốt không chỉ có kỹ năng – họ có nhịp. Họ biết cách giao tiếp, phản hồi, điều chỉnh và làm việc vì hiệu quả chung chứ không vì “cái tôi”. Văn hóa đó cần được xây dựng từng ngày – từ cách bạn tổ chức cuộc họp đến cách bạn phản ứng khi ai đó phạm sai lầm.
Cuốn sách chính là bản kế hoạch chuyển hóa thực sự
Mỗi chương trong cuốn sách là một lời dẫn sâu sắc kèm theo bài tập thực hành, ví dụ thực tế và công cụ để người lãnh đạo đo lường – đánh giá – và điều chỉnh tổ chức mình.
Maxwell không để bạn đọc xong rồi... để đó. Ông yêu cầu bạn hành động:
- Bạn có thực sự truyền đạt mục tiêu chung rõ ràng chưa?
- Vai trò của từng người có đang bị chồng chéo, mơ hồ hay cô lập?
- Niềm tin giữa các thành viên có đang tồn tại thật không, hay chỉ là “vỏ bọc xã giao”?
- Bạn có đang làm gương cho những giá trị mà bạn kỳ vọng người khác thực hiện?
Khi trả lời những câu hỏi đó, bạn sẽ bắt đầu nhìn ra điểm yếu trong cấu trúc tổ chức – và bạn sẽ biết mình cần bắt đầu từ đâu.
Một đội ngũ thực sự không tự nhiên xuất hiện – mà được rèn giũa bằng tư duy và hành động có chiến lược
Cuốn Đội Ngũ Hay Chỉ Là Nhóm Người? là lời thức tỉnh cho mọi nhà lãnh đạo đang cảm thấy đội mình thiếu kết nối, thiếu cam kết, thiếu phối hợp. Nó không đổ lỗi cho nhân viên – mà trao quyền cho người lãnh đạo. Nó không hứa hẹn thay đổi trong một đêm – nhưng cho bạn công cụ để kiến tạo đội ngũ bền vững.
Nếu bạn đang mỏi mệt vì phải kéo cả tổ chức đi bằng chính sức mình, nếu bạn thấy người giỏi trong đội rời đi còn người ở lại thì mất động lực, nếu bạn biết rằng “tổ chức này cần thay đổi” nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu – thì cuốn sách này chính là khởi đầu bạn cần.
